Download libanoar arabiera

Document related concepts
no text concepts found
Transcript
LIBANOAR ARABIERA
LEBANESE ARABIC, ÁRABE LIBANÉS, ARABE LIBANAIS
Language family: Afro-Asiatic, Semitic, Central, South, Arabic.
Language codes:
ISO 639-1 ISO 639-2 ISO 639-3 Beste izen batzuk (autoglotonimoa: North-Central Levantine
Arabic, ‫)ال ل ب نان ية‬:
arabic, north levantin spoken [APC] hizk. Syria; baita Antigua eta
Barbuda, Argentina, Belize, Zipre, Dominikar Errepublika,
Guiana Frantsesa, Israel, Jamaika, Libano, Mali, Puerto Rico,
Surinam, Trinidad eta Tobago, Turkia (Asia).
bedawi alt arabic, levantine bedawi spoken [AVL].
lebanese-syrian arabic alt arabic, north levantine spoken [APC].
levantine arabic alt arabic, north levantine spoken [APC].
syro-lebanese arabic alt arabic, north levantine spoken [APC].
LIBANO
arabic, north levantin spoken (levantine arabic, lebanese-syrian arabic,
syro-lebanese arabic) [APC] 3.900.000 hiztun, populazioaren %
93 (1991), Libanon zehar. Afro-Asiatic, Semitic, Central, South,
Arabic. Dialektoak: north lebanese arabic, north-central lebanese
arabic, south-central lebanese arabic, south-lebanese arabic,
central syrian arabic (shami). Hizkuntza nazionala.
SIRIA
arabic, levantine bedawi spoken (bedawi) [AVL] 70.000 hiztun.
Southwest corner, Hego-mendebaldeko eskualdea, Hawran
eskualdea, mugatik Damaskora 20 miliaren barruan. Afro-Asiatic,
Semitic, Central, South, Arabic. Ikus sarrera nagusia Egipton.
Hizkuntza / lengua: libanoar arabiera / lebanese arabic / árabe libanés /
arabe libanais.
Hiztunak / hablantes (2002): 3.900.000 (Ethnologue).
Herrialdea / país: Syria; baita Antigua eta Barbuda, Argentina, Belize,
Zipre, Dominikar Errepublika, Guiana Frantsesa, Israel, Jamaika,
Libano, Mali, Puerto Rico, Surinam, Trinidad eta Tobago, Turkia
(Asia).
HISTORIA. Arabiar
hiztunaren ama hizkuntza
ezberdina da libanoar, egipziar,
saudiar, aljeriar edo beste batzuen
artean. Ama hizkuntza hau
egunerokotasunean erabiltzen den
dialektoa izan ohi da eta ez
hezkuntzakoa. Honela bada,
edozein arabiar herritako eskoletan
hizkuntza klasiko edo literarioa
erabiltzen da, hots, herrialde
guztiei amankomuna zaien era
moderno batean estandartua.
Edozein arabiarrek nahitaez bi
aldaera arabiar baliatzen ditu: bere
dialektoa eta arabiera estandartua.
Libanoar, siriar, palestinar,
jordaniar arabierak arabieraren
ekialdeko dialektoen familiakoak
dira. Hizkuntza bera da,
konkistatzaile musulmanek VII.
m.an sartu zuten arabieraren eta
garai hartan eskualdean mintzatzen
zen siriar hizkuntzaren arteko
harremanek sortutako hizkuntza
bera.
Arabiera eskuin-ezker idazten
da. Arabiar idazkera arabiera
literario edo klasikoari dago
egokitua, baina dialektoei gaizki
egokitua, batez ere bokalei
dagokienez.
Arabieran, hizkuntza
HISTORIA. La lengua materna
del arabófono es diferente según
sea libanés, egipcio, saudí, argelino
u otro. Esta lengua materna suele
ser un dialecto que se practica en la
vida diaria, pero no es la lengua de
la educación. Es así que en las
escuelas de todo país árabe se
enseña en la legua clásica o
literaria, que es el árabe literario
estandardizado bajo una forma
moderna común a todos los países.
Un árabe escolarizado practica
forzosamente dos variantes del
árabe: su dialecto y la lengua árabe
estándar.
El libanés, el sirio, el palestino,
el jordano pertenecen a la familia
de los dialectos orientales del árabe.
Se trata de la misma lengua,
resultado del contacto entre el árabe
introducido en el s. VII por los
conquistadores musulmanes y la
lengua siria que se hablaba a la
sazón en la región. Hoy todavía los
vestigios de la lengua siria marcan
profundamente el árabe libanés.
El árabe se escribe de derecha a
izquierda. La escritura árabe está
adaptada al árabe literario o clásico,
pero mal adaptado a los dialectos,
sobre todo a nivel de las vocales.
En árabe como en la mayor parte
semitikoen gehiengoan bezalaxe,
substantibo eta aditz bakun guztiek
erro bat dute jatorri eta normalean
hiru kontsonantekoa eta bokal bat
edo birekin hitzaren erroa osatzen
da. *ktb errotik abiatuta, libanoar
bokalekin ktêb ‘liburua’, katab
‘hark idatzi du’ eta kêtib ‘idazlea’
lortzen da. Erro beretik
eratorritako substantiboek eta
aditzek duten beren arteko
diferentzia aldaera txikiek
gauzatzen dute: katab ‘hark idatzi
du’, kattab ‘hark idatzarazi du’.
Barneko egitura hauek
amankomunak dira dialekto
guztientzat.
de las lenguas semíticas, todos los
nombres y verbos simples están
formados a partir de una raíz, a
menudo triconsonántica, que con
una o dos vocales forma la raíz de
la palabra. A partir de la raíz *ktb,
se logra (con las vocales libanesas)
ktêb ‘libro’ y katab ‘él ha escrito’ y
kêtib ‘escritor’. Los nombres y
verbos derivados de una misma raíz
se diferencian entre ellos por
pequeños cambios que pueden
afectar a la raíz consonántica: katab
‘él ha escrito’, kattab ‘él ha hecho
escribir’. Estas estructuras internas
son comunes a todos los dialectos
árabes.
HIZKUNTZA. Ezaugarri
nagusiak.
Fonetika.
Morfosintaxia. A) Libanoar
arabieran substantiboa genero
maskulino-femeninoak markatzen
du: kalb ‘txakur arra’, kalbé ‘txakur
emea’, khâl ‘osaba, khâlé ‘izeba. B)
Numeroak singularra, duala eta
plurala ditu. C) Izen sintagman,
adjektibo kalifikatzaileak izenaren
ondoren doaz. D) Pertsona
izenordainek 2 forma dituzte:
isolatuak (subjektuak direnean) eta
hizkidunak. E) Izenordain
erakusleentzat libanoar arabierak 2
sistema deiktiko ditu: hurbila eta
urruna. F) Ayya izenordain
galdetzailea izenaren aurrean
badago ez du komunztatzen ez
generoz ez numeroz darraikion
izenarekin. G) Yalli izenordain
LENGUA. Principales
características.
Fonética.
Morfosintaxis. A) El nombre en
árabe libanés está marcado por el
género masculino-femenino: kalb
‘perro, kalbé ‘perra’, khâl ‘tío’,
khâlé ‘tía’. B) El número posee
singular, dual y plural. C) En el
sintagma nominal, los
complementos y adjetivos
calificativos siguen al nombre. D)
Los pronombres personales se
presentan bajo 2 formas: aislados
(cuando son sujetos) o sufijados. E)
Para los pronombres demostrativos
el árabe libanés posee un sistema
deíctico de 2 grados: cercano y
lejano. F) El pronombre
interrogativo ayya seguido de un
nombre no concuerda ni en género
ni número con el nombre que le
erlatiboa aldaezina da generoz eta
numeroz. H) Adjektiboek generoz
eta numeroz komunztatzen dute eta
kalifikatzen duten izenaren atzean
joan behar dute. I) Ez da existitzen
‘ukan’ aditza libanoar arabieran.
Kên aditza (kâna arabiera
literariotik) izan aditza bezala
erabiltzen da, baina iraganean eta
futuroan bakarrik. J) Hona hemen
libanoar arabieran lehenengo 11
zenbakiak: sefer (0), wâhad (1),
tnên (2), tlêté (3), ‘arbea (4),
khamsé (5), sétté (6), sabea (7),
tmêné (8), tesea (9), eachra (10).
Idazkera. Arabiar alfabetoa.
sigue. G) El pronombre relativo
yalli es invariable en género y
número. H) Los adjetivos
concuerdan en género y número y
aparecen siempre detrás del nombre
que lo califican. I) No existe el
verbo “haber” en libanés. El verbo
kên (del árabe literario kâna) se
utiliza en libanés como el verbo ser,
pero solamente en el pasado y
futuro. J) Los 11 primeros números
en libanés son: sefer (0), wâhad (1),
tnên (2), tlêté (3), ‘arbea (4),
khamsé (5), sétté (6), sabea (7),
tmêné (8), tesea (9), eachra (10).
Escritura. Alfabeto árabe.
GRAMATIKAK, METODOAK, ESKULIBURUAK
PARLONS ARABE LIBANAIS, Fida Bizri, L’Harmattan, gramatika
eta hiztegia, 21,5x13,5, 285 or., Paris, 2010.
Parlons arabe libanais liburuaren sinopsia:
L'arabe libanais est une variante des parlers arabes levantins. Il
permet de communiquer non seulement avec des Libanais, mais aussi
avec des Syriens, des Palestiniens et des Jordaniens dont les parlers
sont très proches. Par ailleurs, les programmes télévisés libanais,
devenus très populaires avec le lancement de la télévision par satellite,
ont rendu “l’accent” libanais de plus en plus accessible à travers tout
le monde arabophone.
Ce manuel est conçu en cinq volets: une présentation générale,
une partie grammaire qui souligne, à l’intention du lecteur connaissant
l’arabe littèral par ailleurs, les principales différences entre le libanais
et l’arabe littéral; une partie conversation composée de 20 dialogues
reprenant plusieurs situations de la vie courante des Libanais; une
présentation des principaux traits culturels et sociolinguistiques qui
permettent de mieux comprendre la société libanaise; et, enfin, un
lexique à doubles entrées, riche de 3000 mots et verbes.