Download Josín nga kuaxkoní naxínanda`á Je ñó jkuatse

Document related concepts
no text concepts found
Transcript
Archivo de origen: Foro_UTT_MESAS_LAMINAS_8_10_2012
Video: < Foro_UTT_Mazateco_Gr.2_Plenaria >, <Foro_UTT_Mazateco_Gr.3_Plenaria>
Audio: SCO
Mesa de trabajo: Historia Oral / Extinción de idiomas
Módulo textual: Josín nga kuaxkoní naxínanda’á
Autores: Fabiola Sánchez García, lidia Valle Montalvo, Marco Antonio Velázquez Carrera, Lorenzo García
Prado.
Fecha: Octubre 08, 2012.
Lugar: Universidad Tecnológica de Tehuacán, Tehuacán, Puebla, México.
Lengua: Variantes Mazatecas de Oaxaca, México.
Facilitador: Jean Léo Léonard
Compiladora: Karla Janiré Avilés González
Josín nga kuaxkoní naxínanda’á
Je ñó jkuatse nó, nga kiskanxó xitá xi’i tsa ke yo i nangi’na’a, ko chota xi en xí ye’e jcha’a ko
je chota xi tsan, xi en yoma chja’ní, ki to tso xo, nga li me lé kjua. Kuasi kuani’í nga ki ke
yó’o chota tsan nga xin xin ngandé. Kua si tjiyo ni chota, nde, nga kuasin nga ongo
naxinanda’á joni tsá:
Chitja’e, Ndá xó, Tejao, Nangi anda, Ngui fi´í, Naxi tsé, Inchí, Naxitjsé, Nda xo’o, Naxi´í xi
ye’é.
Kua, kua si kuani nga kuaxko naxinandá’a.
Fig. 1 Naxinanda chjota naxiní
Fig. 2 Josín nga kuaxkoní naxínanda’á
Mesa de trabajo: Historia Oral / Extinción de idiomas
Módulo textual: Je nanguí yuma
Autores: Fabiola Sánchez García, lidia Valle Montalvo, Marco Antonio Velázquez Carrera, Lorenzo García
Prado.
Je nanguí yuma
Xi jae ko chota chinga xi tsakín Ngihua, a xu je chota chingá ná xi tsá kin Popoloca. Kuatso
jé chota Mexica, ña ni jaeko ñukjin kjuaxkotokón xi kisikeyona, nga ongo naxinanda’á xi
tjió ya ko Naxi tsé. Nangi se’é.
Ño kjin en yama tjín xi noyañolé xi tse ongo naxinanda’á.
Kuate tjin naxinanda ñandani ña je kisichanguí en xi chjá, nga kjua xi tsé kastía.
Fig. 3 Je nanguí yuma
Módulo textual: Variantes en mazateco (1)
VARIANTES EN MAZATECO
Español
Perro
Ardilla
Tortilla
Jitomate
Agua
Semilla
Calabaza
Pan
Platano
Dios
Iglesia
Ngui fi
Niá
Chajnó
Nío
Chjotín
Nanda
Tochó
Nachó
Nioxtila
Nanchja
Niná
Nogó
Nanguí anda
Nañá
Chijnó
Niñó
Xitín
Andal
Inco
Anchó
Niñonrují
Ancha
Ninamina
Ingó
Tejao
Nía
Chajnó
Nio
Chjotí
Nanda
Tochó
Nachó
Nioxtila
Nachja
Naená
Ñongo
Fig. 4 Variantes en mazateco
Ndaxó
Nañá
Chujnó
Niño
Chítin
Ñada (ñinda)
Tochó
Ñiacho
Nioxtila’a
Nachjá
Nainá
Ingo
Fig. 5 Representación geolingüística variantes mazatecas (1)
Fig. 6 Enle ngan’ de’é
Fig. 7 Kjua xi tjín lé naxínanda’a “Problemas de la comunidad”
Módulo textual: Variantes en mazateco (2)
Español
Tortilla
Perro
Platano
Gato
Señor
Chivo
Casa
Encino
Dios
Frijol
Niño
Tejao
Nio
Nia
Nachja
Chito
Xé
Tindsó
N’dia
Yatá
Niná
Najmá
Ti
San Matio
Chjintjai
Naxi-i
Ñaña
Nachja
Xa
Ndichá
Niá
Kaji
Chitu
Naña
Nachja
Chito
Ni’ya
Itá
Ni’ya
Itá
Najmá
Ti
Najma
Ngi naxi
Niñun
Noño
Nachja
Xé
Ni’ya
Fig. 4 Variantes en mazateco (2)
Ni’ya
Xeti
Ndoxaxoo
ñiñií
Nochoo
Chitu
Choó
Tanxuu
Ni’yoo
Yootó
Nuinó
Nojmó
Ti.chee
Mesa de trabajo: Extinción de idiomas
Módulo textual: No’nga nj’io nda koaxakao je to chan.
Autores: Daniel Ramírez Pereda, Domingo Escobedo García, Brígida Contreras García, Eleazar González
Contreras.
Lengua: Mazateco de Huautla de Jiménez, Oaxaca, México
No’nga nj’io nda koaxakao je to chan.
Ya jinle chjota naxiní je to chan n’jio n’ga tijna nda nga’tsja k’ianga koanle tsak’jentje
tsojmi. Je naxi-nanda xi kui n’jio xa ki’stin jeni tejao, ndaxó, nginaxi, nj’yi kao xingik’a
naxinanda. Je to chan kuini xi tsakatiokonín ndagat’sa chjota chingana.
Ngat’sa ya naxinanda tejao n’jio kis’entje to chan jebí kisatenaní k’joati n’jio koaxakao
naxinadna nj’yi, kj’ua kuini nga n’jio ngotijo koanjesini je naxinanda xokji.
Tonga tjinlale tsa kante tsa ñachan nó nga n’jio jaajen je tsojmintje jebi. Kuini nga k’jua
kuansini nga kjaai naxinanda t’jsatjsen xi k’joati to chan tsak’jentje, xi ingoni kuini nga
jaajen chjile, kjoa xi fet’ani kuini nga je chjota xi b’entje kisikatio nangile k’joa xin
naxinanda ki, basenst’iani njendá, naxintsje kao ndans’ian.
Nda’jai tojesa naxinanda ndaxo si nj’io titsjejoani to chan b’entje.
Fig. 9 No’nga nj’io nda koaxakao je to chan
Mesa de trabajo: Retos sociales y ambientales de los sistemas de cultivo
Módulo textual: En yoma naxiní kao ngat’si koya en xi tjinle.
Autores: Daniel Ramírez Pereda, Domingo Escobedo García, Brígida Contreras García, Eleazar González
Contreras.
Lengua: Mazateco de Huautla de Jiménez, Oaxaca, México
En yoma naxiní kao ngat’si koya en xi tjinle
Je en yoma naxiní kui xi tjinle nga ngo en njio nkjin koya tsoyanile, kui xi koangiña jot´sin
nokjua.
Je en yoma xokji kjaai kjaai t’sjin nokja ña jngo jngo naxinanda tobjeleña tjio
Chojto níya
chjota
chintjai
Chjota nginaxi
chjota
naxi-i
Chjota ngijbi
chjota
nguixó
chjota san matío
Fig. 10 En yoma naxiní kao ngat’si koya en xi tjinle
Módulo textual: St’entje café “Cultivo café”
CULTIVO
TEJAO
NDAXO
NGINAXI
NJYI
N’JENDA
NAXINTSJE
NDATS’IAN
CH’JATJI
NAXA
YA’BA
N’JOTJÍN
ST’ENTJE
TOCHÁN
CAFE
NAXINANDA: LUGARES

HUAUTLA DE JIMÉNEZ

SANTA MAR. CHILCHOTLA

SANTA MA. LA ASUNCIÓN

TEOTITLÁN DEL CAMINO

TEHUACÁN

OAXACA

PUEBLA

TENATE

COSTAL

GANCHO PARA RETENER LA MATA (CORTE)

MECAPAL
Fig. 11 St’entje café “Cultivo café”
Fig. 12 Comunidades mazatecas productoras de café
Mesa de trabajo: (no precisada)
Módulo textual: Ta tju min ncaa zhá jé hén shukji.
Autores: Miguel A. Jiménez Escobedo, Ricardo Cabrera Carrasco, Efraín Noriega Merino.
Lengua: Variante mazateca (comunidad no precisada).
TA TJU MIN NCAA ZHÁ JÉ HÉN SHUKJI





Ya nilla shi tsee tchine sjun tá zhá kú yá gé hén yuma shukji
Ka ncaa zha a´nti kjan ishtí je shi schá le ta schú ya le hén yuma shu kji
Ta shi chéjn ncaa tsé
Ka je ishti nta ta fáco shi tchá le
Na tsén jan nkú nilla chuu’taaya sún shi na ki tu schee’hén yuma, ka yi ge hén yuma
shi ya tjin ya nthe shukji.
Hen le tjchjota nanky naxi
Fig. 13 Ta tju min ncaa zhá jé hén shukji
Mesa de trabajo: (no precisada)
Módulo textual: ¿Jó shín katsen hén (nandy naxi)?
Autores: Miguel A. Jiménez Escobedo, Ricardo Cabrera Carrasco, Efraín Noriega Merino.
Lengua: Variante mazateca (comunidad no precisada).
¿Jó shín katsen hén (nandy naxi)?
Gé hén yuma shukhi ya tíchale hén tsee chjuta shinta shi ki chú ti tjún ya tijo nka je shu (In)
ka quice hen jé ka chuta shi ya cha katíu ki si coájin nka jó hén shutja.
Ka shi tzí ya chakativ ya ne kjin qui ka je tzacótjeya henle. Jin ne shi nanki naxi tzijin ñun
kjeécín nu kje hen yuma shukhi ku je naxinanda shi yka. Ki shi mí lee ka botjélla je gta ka
nukje, tojo asín tichale tunka ki sha ñú san nukje jin, ni tza ñu jin.
Ha sín thiu naxinanda shukjan, tunca man ncú sún ni nka yigé kja makjen, ku sí le.
HEN LE TJCHJOTA NANKY NAXI
Fig. 14 ¿Jó shín katsen hén (nandy naxi)?
Módulo textual: Tá centajin kja le tu chán
Tá centajin kja le tu chán
 Nance jan kuntla xi tsee kja
 Ñá ni sha té naa:
tchine tu chán
 Kja he sín kata machen tu chan:
 Nilla na te naa schomí

Tsá ña tjín suit
 Tsá shán kuan
 Nilla ña sha té naa xki
 Tsá niohtila kuan
 Tsá shun cis ki ya
 Kuan sha té naa ña kjin
 Tsá jta ishi shi chúne
 Tsá tu ju kuan
 Tsá tuíshi tsee tuchán
 Tou shín za té jnaa:
 Nayu
 Nantá
 Tuju
 Choo
 Jtoo
Hen le chjota nanky naxi
Fig. 15 Tá centajin kja le tu chán
Related documents