Download xornada de prevención da fatiga visual

Document related concepts
no text concepts found
Transcript
XORNADA DE PREVENCIÓN DA FATIGA VISUAL
EQUIPO DOCENTE
• D. Juan Carlos Rodríguez Casmartiño
Licenciado en Medicina e Cirurxía. Máster en Xestión Sanitaria.
Responsable Médico de Ibermutuamur en Ourense.
Coordinador de Urxencias do Centro Médico “El Carmen”.
CERTIFICADOS DE ASISTENCIA
Outorgaráselle o correspondente certificado de asistencia expedido por
Ibermutuamur
aos
alumnos
que
participen
con
regularidade
no
desenvolvemento da xornada.
É obrigatoria a asistencia e a puntualidade a tódas as sesións da xornada.
Toda inasistencia deberá ser debidamente xustificada polo interesado sen
exceder endexamais o 15% das horas lectivas da xornada; unha
inasistencia superior ao 15% da duración da xornada, aínda que sexa
xustificada,
impedirá
a
expedición
do
certificado
de
asistencia
correspondente.
INFORMACIÓN
XORNADA DE PREVENCIÓN
DA FATIGA VISUAL
Deputación Provincial de Ourense
SECCIÓN DE FORMACIÓN, CALIDADE
E AVALIACIÓN DO DESEMPEÑO
Rúa do Progreso, 30-2º. 32003 Ourense
Teléfono: 988 385 142 Fax: 988 385 215
E-mail: [email protected]
Deputación Provincial de Ourense
Sección de Formación
PROGRAMA DE FORMACIÓN CONTINUA - 2013
“Centro Cultural Marcos Valcárcel”
Ourense, 6 de novembro de 2013
XORNADA DE PREVENCIÓN DA FATIGA VISUAL
DESTINATARIOS
DESENVOLVEMENTO DA XORNADA
• Traballadores que habitualmente e durante unha parte relevante
da súa xornada laboral utilicen equipos con pantallas de
visualización de datos
XORNADA DE PREVENCIÓN DA FATIGA VISUAL
(PVD), independentemente do tipo de
tarefa que efectúen no seu posto.
• Delegados de prevención e membros dos comités de seguridade
e saúde das corporacións locais da provincia; e persoal ao servizo
da Administración local de Ourense, interesados na materia
obxecto da xornada.
Duración da xornada: 2 horas lectivas.
Data de realización: día 6 de novembro de 2013, mércores.
Horario da xornada: de 11:00 a 13:00 horas.
Lugar: Aulas de Formación da Deputación de Ourense.
Rúa Progreso, 30 - 2º. Ourense.
PROGRAMA DA XORNADA
1. INTRODUCIÓN: CONCEPTO DE FATIGA VISUAL.
OBXECTIVOS DA XORNADA
• Estudo dos diferentes tipos de riscos, oculares (lesivos) e visuais
(nocivos), que para o sistema visual supón traballar con PVD.
2. ANATOMÍA E FUNCIÓNS DO OLLO.
3. TRABALLAR CON PANTALLAS DE VISUALIZACIÓN DE DATOS (PVD).
• Realizar una valoración ergonómica do contorno visual de traballo
mediante a identificación dos factores de risco que poden
provocar lesións oculares ou disfuncións visuais.
• Aprender a identificar e previr os riscos para os nosos ollos nos
lugares de traballo, tanto os que concirnen ás propias pantallas de
visualización como os referidos aos sistemas de iluminación e ao
contorno visual.
• Coñecer os métodos e modelos de prevención e tratamento das
lesións visuais relacionadas co traballo e fomentar a mellora do
rendemento visual.
4. FACTORES DE RISCO NO TRABALLO CON PVD.
5. EFECTOS SOBRE A SAÚDE DO TRABALLO CON PVD.
6. PREVENCIÓN DA FATIGA VISUAL E DOUTROS TRASTORNOS.
XORNADA DE PREVENCIÓN DA FATIGA VISUAL
EQUIPO DOCENTE
• D. Juan Carlos Rodríguez Casmartiño
Licenciado en Medicina e Cirurxía. Máster en Xestión Sanitaria.
Responsable Médico de Ibermutuamur en Ourense.
Coordinador de Urxencias do Centro Médico “El Carmen”.
CERTIFICADOS DE ASISTENCIA
Outorgaráselle o correspondente certificado de asistencia expedido por
Ibermutuamur
aos
alumnos
que
participen
con
regularidade
no
desenvolvemento da xornada.
É obrigatoria a asistencia e a puntualidade a tódas as sesións da xornada.
Toda inasistencia deberá ser debidamente xustificada polo interesado sen
exceder endexamais o 15% das horas lectivas da xornada; unha
inasistencia superior ao 15% da duración da xornada, aínda que sexa
xustificada,
impedirá
a
expedición
do
certificado
de
asistencia
correspondente.
INFORMACIÓN
XORNADA DE PREVENCIÓN
DA FATIGA VISUAL
Deputación Provincial de Ourense
SECCIÓN DE FORMACIÓN, CALIDADE
E AVALIACIÓN DO DESEMPEÑO
Rúa do Progreso, 30-2º. 32003 Ourense
Teléfono: 988 385 142 Fax: 988 385 215
E-mail: [email protected]
Deputación Provincial de Ourense
Sección de Formación
PROGRAMA DE FORMACIÓN CONTINUA - 2013
“Centro Cultural Marcos Valcárcel”
Ourense, 6 de novembro de 2013
Programas Sanitarios, Proyectos y Atención Especializada
Sumario:
Sumario:
• Introducción
• Anatomía y funciones del ojo
• Trabajar con PVD
• Definiciones
- factores de riesgo
- efectos sobre la salud
• Prevención
Programas Sanitarios, Proyectos y Atención Especializada
Introducción:
Introducción:
El empleo de las nuevas tecnologías ha supuesto un cambio
en la organización del trabajo en todos los niveles:
• sector primario (agricultura, ganadería..)
• sector secundario (industrias)
• sector terciario (servicios)
Programas Sanitarios, Proyectos y Atención Especializada
Y también del tiempo de OCIO
Programas Sanitarios, Proyectos y Atención Especializada
Y SIN IMPORTAR LA EDAD..
Programas Sanitarios, Proyectos y Atención Especializada
Más de 50 millones de personas en el mundo utilizan
diariamente PVD por trabajo o por ocio
El 80% de los universitarios padece el
“Síndrome del ordenador”
El 40% de los trabajadores con PVD
padecen Síndrome de la fatiga visual de
forma cotidiana
Programas Sanitarios, Proyectos y Atención Especializada
TRABAJAR
TRABAJAR CON
CON PVD:
PVD:
Definiciones
• PVD
• Puesto de Trabajo
• Trabajador
Programas Sanitarios, Proyectos y Atención Especializada
PVD
Pantalla alfanumérica o gráfica,
independientemente del método de
representación visual utilizado
Programas Sanitarios, Proyectos y Atención Especializada
PUESTO DE TRABAJO
Conjunto que consta de:
– un equipo con PVD,
– un teclado o dispositivo de adquisición de datos
– y/o de un programa que garantice la interconexión
persona/máquina, de accesorios opcionales (anejos – módem,
teléfono, silla, mesa, porta documentos..)
– y un entorno laboral inmediato
Programas Sanitarios, Proyectos y Atención Especializada
TRABAJADOR
Cualquier trabajador/a que habitualmente y durante una parte
relevante de su trabajo utilice un equipo con PVD
independientemente del tipo de tarea (diálogo, introducción
de datos, programación, mixto)
4 horas diarias
o
20 semanales
Programas Sanitarios, Proyectos y Atención Especializada
CONDICIONES DE TRABAJO:
1.
Depender del equipo de PVD, no disponiendo de medios
alternativos para conseguir el mismo resultado.
2.
No poder decidir voluntariamente si utiliza el equipo con
PVD
3.
Necesitar formación específica, exigida por la empresa
3.
Periodos continuos de 1 hora o más.
5.
Uso diario o casi diario
Programas Sanitarios, Proyectos y Atención Especializada
PANTALLAS
– Tipo según visualización
– Tipo según color
CALIDAD
- Dimensiones
- Estabilidad
- Luminosidad
- Contraste
Programas Sanitarios, Proyectos y Atención Especializada
MEDIO AMBIENTE
1.
Iluminación
2.
Ruido
3.
Vibraciones
4.
Temperatura/humedad
5.
Campos electromagnéticos
6.
Sala de trabajo
Programas Sanitarios, Proyectos y Atención Especializada
ILUMINACIÓN
• NATURAL (espectro al que el ojo está
adaptado 40-70nm)
• ARTIFICIAL
– INCANDESCENTES (tono rojizo)
– FLUORESCENTES (color dependiente
de la sal)
– LÁMPARAS DE DESCARGA (sodio –
amarillo; mercurio – blanco/azuladas)
Programas Sanitarios, Proyectos y Atención Especializada
PERCEPCIÓN
PERCEPCIÓN VISUAL
VISUAL DEL
DEL TRABAJADOR
TRABAJADOR::
1-Agudeza visual
2-Campo visual
3-Sensibilidad del ojo
4-Acomodación
5-Adaptación
6-Centelleo
Programas Sanitarios, Proyectos y Atención Especializada
ANATOMÍA
ANATOMÍA DEL
DEL OJO:
OJO:
1.
GLOBO OCULAR
•
2.
3 CAPAS
– Esclerocórnea
– Úvea
– Retina
• 3 CÁMARAS (anterior, posterior, vítrea)
VÍAS ÓPTICAS
3.
ANEXOS
Programas Sanitarios, Proyectos y Atención Especializada
Programas Sanitarios, Proyectos y Atención Especializada
Programas Sanitarios, Proyectos y Atención Especializada
Prevención Fatiga Ocular ( PVD)
FUNCIÓN DEL OJO
Programas Sanitarios, Proyectos y Atención Especializada
Agudeza visual
Facultad del ojo para distinguir pequeños objetos muy próximos entre si,
depende de:
-
Calidad del sistema óptico
-
Edad
-
Niveles de luminancia y contraste
-
Región de la retina (FÓVEA)
-
Color de la luz
-
Deslumbramiento, borrosidad, difusión, otros estímulos
Programas Sanitarios, Proyectos y Atención Especializada
Campo visual
Parte del entorno que se percibe con los ojos cuando estos y
la cabeza están fijos
Programas Sanitarios, Proyectos y Atención Especializada
Sensibilidad del ojo
Ojo humano percibe radiaciones entre 380-780 nm,
sensibilidad máxima 550
-
Visión fotópica (diurna) - CONOS
-
Visión escotópica (nocturna) - BASTONES
-
Visión mesotópica (crepuscular)
Programas Sanitarios, Proyectos y Atención Especializada
Acomodación
Facultad del ojo que le permite formar imágenes nítidas de
objetos situados a distancias distintas
Cristalino
• Músculo ciliar
• Edad
• Escasa iluminación
Programas Sanitarios, Proyectos y Atención Especializada
Adaptación
Capacidad del ojo para ajustarse automáticamente a las
diferentes iluminaciones de los objetos
PUPILA
Adaptación a la OSCURIDAD
30min
Adaptación a la LUZ
segundos
Programas Sanitarios, Proyectos y Atención Especializada
Función
Función del
del ojo
ojo ::
VISIÓN NORMAL : EMETROPÍA
Programas Sanitarios, Proyectos y Atención Especializada
AMETROPÍA : MIOPÍA
Programas Sanitarios, Proyectos y Atención Especializada
AMETROPÍA : HIPERMETROPÍA
Programas Sanitarios, Proyectos y Atención Especializada
AMETROPÍA : ASTIGMATISMO
Programas Sanitarios, Proyectos y Atención Especializada
Efecto
Efecto del
del trabajo
trabajo con
con PVD
PVD sobre
sobre la
la Salud
Salud ::
“SÍNDROME DEL ORDENADOR”
•
Fatiga visual
•
Fatiga muscular
•
Alteraciones cutáneas
•
Fatiga mental
Programas Sanitarios, Proyectos y Atención Especializada
Fatiga
Fatiga visual
visual
Disminución del poder funcional del ojo, de carácter
reversible, por funcionamiento excesivo del órgano junto
con aparición de molestias oculares y extraoculares
Programas Sanitarios, Proyectos y Atención Especializada
Factores
Factores de
de Riesgo:
Riesgo: Fatiga
Fatiga Visual
Visual
1.
RELACIONADOS CON EL EQUIPO (pantalla, teclado,
dispositivos, mesa, silla, cables, programa)
2.
RELACIONADOS CON EL ENTORNO (espacio, iluminación,
reflejos, ruido, calor, humedad)
3.
RELACIONADOS CON LA ORGANIZACIÓN DEL TRABAJO
(formación del trabajador, desarrollo del trabajo diario,
participación de los trabajadores, protección, postura)
Programas Sanitarios, Proyectos y Atención Especializada
Efectos
Efectos sobre
sobre la
la Salud:
Salud: Fatiga
Fatiga Visual
Visual
Síntomas
Síntomas
• MOLESTIAS OCULARES
• TRASTORNOS VISUALES
• TRASTORNOS EXTRAOCULARES
Programas Sanitarios, Proyectos y Atención Especializada
Factores
Factores de
de Riesgo:
Riesgo: Fatiga
Fatiga Visual
Visual
Síntomas
Síntomas oculares
oculares
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Sensación de “sentir los ojos”
Tensión ocular
Pesadez de párpados
Picor/quemazón/escozor
Somnolencia
Lagrimeo
Aumento del parpadeo
Ojos secos
Conjuntivitis/blefaritis
Programas Sanitarios, Proyectos y Atención Especializada
Factores
Factores de
de Riesgo:
Riesgo: Fatiga
Fatiga Visual
Visual
Síntomas
Síntomas Visuales
Visuales
• Visión borrosa
• Visión doble transitoria
• Visión “desenfocada”
• Fotofobia
• Astenopia
• Halos de colores
Programas Sanitarios, Proyectos y Atención Especializada
Factores
Factores de
de Riesgo:
Riesgo: Fatiga
Fatiga Visual
Visual
Síntomas
Síntomas extraoculares
extraoculares
• Cefalea leve
• Vértigo/mareos
• Sensación de desasosiego/ansiedad
• Molestias en nuca/columna
• Epilepsia fotosensitiva
• Postura “antirreflejos”
Programas Sanitarios, Proyectos y Atención Especializada
FATIGA VISUAL
70
60
50
Frecuencia de presentación de
síntomas en trabajadores que
utilizan pantalla (%).
40
30
20
10
0
Molestias
oculares
Visión
borrosa
Pérdida de
capacidad
de enfoque
Programas Sanitarios, Proyectos y Atención Especializada
Dolor de
cabeza y
espalda
Visión doble Fotofobia
Halos de
colores
Efecto
Efecto del
del trabajo
trabajo con
con PVD
PVD sobre
sobre la
la Salud
Salud ::
“SÍNDROME DEL ORDENADOR”
•
Fatiga visual
•
Fatiga muscular
•
Alteraciones cutáneas
•
Fatiga mental
Programas Sanitarios, Proyectos y Atención Especializada
Efecto
Efecto del
del trabajo
trabajo con
con PVD
PVD sobre
sobre la
la Salud
Salud ::
“SÍNDROME DEL ORDENADOR”
•
Fatiga visual
•
Fatiga muscular
•
Alteraciones cutáneas
•
Fatiga mental
Programas Sanitarios, Proyectos y Atención Especializada
Efecto
Efecto del
del trabajo
trabajo con
con PVD
PVD sobre
sobre la
la Salud
Salud ::
“SÍNDROME DEL ORDENADOR”
•
Fatiga visual
•
Fatiga muscular
•
Alteraciones cutáneas
•
Fatiga mental
Programas Sanitarios, Proyectos y Atención Especializada
MEDIDAS
MEDIDAS PREVENTIVAS
PREVENTIVAS ::
• ERGONOMÍA
• EJERCICIOS
• CONTROL
OFTALMOLÓGICO
Programas Sanitarios, Proyectos y Atención Especializada
ERGONOMÍA
Estudio de la relación existente entre la
persona y su trabajo, tiene como objetivo
la adaptación del trabajo a la persona con
el máximo de confort, seguridad y eficacia
Programas Sanitarios, Proyectos y Atención Especializada
Medidas
Medidas Preventivas:
Preventivas:
Ergonomía
Ergonomía
•
Equipo
•
Medio Ambiente
•
SOFTWARE
•
Organización del Trabajo
Programas Sanitarios, Proyectos y Atención Especializada
Medidas
Medidas Preventivas:
Preventivas:
Ergonomía
Ergonomía
•
Equipo
•
Medio Ambiente
•
SOFTWARE
•
Organización del Trabajo
Programas Sanitarios, Proyectos y Atención Especializada
Ergonomía
Diseño del puesto
ZONA CONFORT
Programas Sanitarios, Proyectos y Atención Especializada
DISTANCIA DE LOS OJOS A LA
PANTALLA, TECLADO O
DOCUMENTOS
45-55 cm
PANTALLAS TÁCTILES
>30cm
ANGULO DE VISUALIZACIÓN DE
LA PANTALLA
10-30º
Programas Sanitarios, Proyectos y Atención Especializada
GAFAS
Distancias <50cm
BIFOCALES, GAFAS DE SOL,
MULTIFOCALES
Reducen legibilidad
Programas Sanitarios, Proyectos y Atención Especializada
Diseño de la Pantalla
•
IMAGEN estable
•
CARACTERES mínimo 3mm
•
LUMINANCIA 100 Cd/m2
•
CONTRASTE ajustable
•
POLARIDAD (negativo, positivo)
•
Pantallas MONCROMAS de polaridad
negativa – color amarillo o verde
•
Pantallas POLICROMAS, no >6colores (4 + B/N)
•
Móvil en las 3direcciones (horizontal 90º, vertical
15º, altura libre)
Programas Sanitarios, Proyectos y Atención Especializada
Filtros
•
Evitan reflejos
•
Micro malla/ultravioletas/polarizantes
•
Acumulan polvo (filtros con toma de tierra)
•
Disminuyen luminancia y contraste
•
Última medida
Programas Sanitarios, Proyectos y Atención Especializada
Documentos
–
Legibilidad
–
Diferencia de luminancia documento/pantalla = 0
–
Distancia ojo/pantalla = distancia ojo/documento
–
Papel de baja reflectancia y alto contraste (mate)
–
Portadocumentos o Atril
•
Baja reflectancia
•
Opaco
•
Resistencia (evitar oscilaciones)
•TECLADO
•RATÓN
•MESA
•SILLA
•REPOSAPIES
•POSTURA
•CABLES
Programas Sanitarios, Proyectos y Atención Especializada
Medidas
Medidas Preventivas:
Preventivas:
Ergonomía
Ergonomía
•
Equipo
•
Medio Ambiente
•
SOFTWARE
•
Organización del Trabajo
Programas Sanitarios, Proyectos y Atención Especializada
ILUMINACIÓN
• Lectura continua de PVD
– Nivel bajo
– Buen contraste caracteres / fondo
• Lectura mixta PVD/documentos
– Nivel de trabajo de oficina (300-1000 lux)
– Nivel de pantalla más bajo (contraste correcto)
– Mayor trabajo de ACOMODACIÓN
Programas Sanitarios, Proyectos y Atención Especializada
ILUMINACIÓN :Requerimientos
• Iluminación general
• Iluminaciones individuales: evitar brillos
• Iluminancia 300-1000lux, uniformidad
• Luz natural / luz artificial
• No se recomiendan lámpara “luz de día”
(>1000lux)
• Fluorescentes - difusores láminas/rejillas
Programas Sanitarios, Proyectos y Atención Especializada
ILUMINACIÓN
• Distribución de luminarias /ventanas
• Deslumbramientos
– Directo - Incapacita de forma momentánea
– Indirecto o por reflexión - confort visual
Programas Sanitarios, Proyectos y Atención Especializada
• RUIDO
– mínimo
– contaminaciones
sonoras (fotocopiadoras,
impresoras)
• VIBRACIONES (soportes)
• CLIMA
– Tª operativa de confort
• invierno 20-24º
• verano 23-26º
Programas Sanitarios, Proyectos y Atención Especializada
• CAMPOS
ELECTROMAGNÉTICOS
– distorsiones de imagen
– descargas
• SALA
– superficies de reflexión
– mate
– colores blancos/claros
• MANTENIMIENTO
Programas Sanitarios, Proyectos y Atención Especializada
Medidas
Medidas Preventivas:
Preventivas:
Ergonomía
Ergonomía
•
Equipo
•
Medio Ambiente
•
SOFTWARE
•
Organización del Trabajo
Programas Sanitarios, Proyectos y Atención Especializada
Prevención Fatiga Ocular ( PVD)
Medidas
Medidas Preventivas:
Preventivas:
Ergonomía
Ergonomía
•
Equipo
•
Medio Ambiente
•
SOFTWARE
•
Organización del Trabajo
Programas Sanitarios, Proyectos y Atención Especializada
Pausas
• Jornadas delante de PVD < 4h
• Tareas intensas: 5min/45min
• Tareas moderadas: 15min/2h
• Caídas del Sistema
• Descansos frecuentes son más
efectivos que los largos
Programas Sanitarios, Proyectos y Atención Especializada
Mejorar el Ambiente Físico y Psíquico de
trabajo
•
•
•
•
Fomentar Iniciativas
Informar a los trabajadores
Evitar monotonía
Evitar aislamiento: Cooperación
Programas Sanitarios, Proyectos y Atención Especializada
MEDIDAS
MEDIDAS PREVENTIVAS
PREVENTIVAS ::
• ERGONOMÍA
• EJERCICIOS
• CONTROL
OFTALMOLÓGICO
Programas Sanitarios, Proyectos y Atención Especializada
EJERCICIOS
NORMAS GENERALES
• Parpadear
• Hacer pausas periódicas
• Alternar trabajos con PVD con otros de menor carga
visual
• Usar lágrimas artificiales
• Ejercicios de relajación -
no realizar con lentillas
Programas Sanitarios, Proyectos y Atención Especializada
DIEZ PASOS PARA
COMBATIR LA FATIGA
VISUAL
Programas Sanitarios, Proyectos y Atención Especializada
•
Espalda recta
•
Cierre los ojos
•
Coloque la palmas sobre los ojos
Programas Sanitarios, Proyectos y Atención Especializada
Sentado, ojos cerrados, palmas
huecas sobre ellos, sin
presionar
Ojos cerrados, retirar manos,
respirar, dejar caer cabeza, giro
parcial de cabeza y hombros
Ojos cerrados, contraer párpados
fuerte, mantener, relajar
Programas Sanitarios, Proyectos y Atención Especializada
Cierre los ojos y manténgalos firmemente apretados, levante
y comprima los hombros tanto como pueda
Mantenga esa posición unos segundos y luego espire
fuertemente, relajando repentinamente los hombros abriendo
los ojos.
Repita 5 veces.
Programas Sanitarios, Proyectos y Atención Especializada
PARPADEE REPETIDAS
PARPADEE
REPETIDAS
HASTA
QUE LOS
VECES
VECES
HASTA
LOS
OJOS EST
ÉN HQUE
ÚMEDOS
OJOS ESTÉN HÚMEDOS
Programas Sanitarios, Proyectos y Atención Especializada
ENFOCAR/DESENFOCAR
•Parpadear hasta humedecer
•Enfocar objeto lejano
•Mantener concentración
•Parpadear hasta humedecer
•Enfocar objeto cercano
•Mantener concentración
•Relajar
Programas Sanitarios, Proyectos y Atención Especializada
OJOS ENTREABIERTOS
MIRE HACIA ARRIBA
ESPIRE
Programas Sanitarios, Proyectos y Atención Especializada
Programas Sanitarios, Proyectos y Atención Especializada
• Focalizar en un objeto, mirar
todo su alrededor
(Movimientos completos ojos)
Programas Sanitarios, Proyectos y Atención Especializada
MIRAR FRENTE, FOCALIZAR, Y MOVER
LATERALMENTE LOS OJOS; GIRAR CABEZA
SIGUIENDO LOS OJOS EL MOVIMIENTO; GIRAR
EL TRONCO SIGUIENDO LOS OJOS AL
MOVIMIENTO
Programas Sanitarios, Proyectos y Atención Especializada
MEDIDAS
MEDIDAS PREVENTIVAS
PREVENTIVAS ::
• ERGONOMÍA
• EJERCICIOS
• CONTROL
OFTALMOLÓGICO
Programas Sanitarios, Proyectos y Atención Especializada
CONTROL OFTALMOLÓGICO
REVISIONES PERIÓDICAS
MIRA POR TUS OJOS
Programas Sanitarios, Proyectos y Atención Especializada