Download 2. Morfología nominal. Adjetivos
Document related concepts
no text concepts found
Transcript
I.E.S. GRANDE COVIÁN LATÍN II Departamento de Latín M2016 2. Morfología Nominal. Adjetivos MORFOLOGÍA NOMINAL. ADJETIVOS ADJETIVOS DE LA PRIMERA Y SEGUNDA DECLINACIONES (2-1-2). En latín, un adjetivo concuerda con un sustantivo no solo en género y número, sino también en caso. Los adjetivos, pues, disponen de formas en cada género, número y caso para poder concordar con cualquier sustantivo. Existen dos tipos de adjetivos en latín: los que declinan masculino por la segunda declinación, femenino por la primera y neutro por la segunda (2-1-2), y los que declinan los tres géneros por la tercera declinación. Los adjetivos se enuncian mediante el nominativo singular de cada género, en el orden masculino, femenino y neutro, de modo que un adjetivo 2-1-2 se enunciará: BONUS -A -UM, ARGENTEUS -A -UM, etc. Y un adjetivo como MAGNUS -A -US se declinará: Nominativo Vocativo Acusativo Genitivo Dativo Ablativo magnus magne magnum magni magno magno Singular magna magna magnam magnae magnae magna magnum magnum magnum magni magno magno magni magni magnos magnorum magnis magnis Plural magnae magnae magnas magnarum magnis magnis magna magna magna magnorum magnis magnis También encontramos adjetivos 2-1-2 con la terminación -er en nominativo masculino singular e idénticas desinencias en el resto de casos: MISER MISERA MISERUM: (digno de lástima). Nominativo Vocativo Acusativo Genitivo Dativo Ablativo miser miser miserum miseri misero misero Singular misera misera miseram miserae miserae misera miserum miserum miserum miseri misero misero miseri miseri miseros miserorum miseris miseris Plural miserae miserae miseras miserarum miseris miseris misera misera misera miserorum miseris miseris En el caso de PULCHER PULCHRA PULCHRUM: (hermoso), la vocal /e/ sólo aparece en nominativo y vocativo singular masculino. Nominativo Vocativo Acusativo Genitivo Dativo Ablativo pulcher pulcher pulchrum pulchri pulchro pulchro Singular pulchra pulchra pulchram pulchrae pulchrae pulchra pulchrum pulchrum pulchrum pulchri pulchro pulchro pulchri pulchri pulchros pulchrorum pulchris pulchris Plural pulchrae pulchrae pulchras pulchrarum pulchris pulchris pulchra magna pulchra pulchrorum pulchris pulchris La coincidencia de terminaciones no ha de conducir a error, pues un adjetivo concuerda con un sustantivo en caso, género y número, pero no necesariamente han de tener idénticas terminaciones: bonus agricola, pulcher vicus, publicus ager, pinus aurea. ADJETIVOS DE LA TERCERA DECLINACION Igual que los sustantivos, los adjetivos pueden ser de tema en consonante (DIVES, PAUPER, VETUS, IUVENIS) o de tema en -i-. Pueden presentar un solo nominativo común a los tres géneros, dos nominativos (animado/inanimado), o tres (masculino/femenino/neutro). Adjetivos de tema en consonante m./f. nt. Nom. Voc. Ac. Gen. Dat. Abl. dives dives divitem dives divitis diviti divite Nom. Voc. Ac. Gen. Dat. Abl. divites divita divites divita divites divita divitum divitĭbus divitĭbus m./f. Singular nt. m./f. pauper pauper pauperem pauper pauperis pauperi paupere Plural pauperes paupera pauperes paupera pauperes paupera pauperum pauperĭbus pauperĭbus nt. vetus vetus veterem vetus veteris veteri vetere m./f. nt. iuvenis iuvenis iuven iuven iuvenis iuveni iuvene veteres vetera veteres vetera veteres vetera veterum veterĭbus veterĭbus iuvenes iuvena iuvenes iuvena iuvenes iuvena iuvenum iuvenĭbus iuvenĭbus Adjetivos de tema en -i1 terminación m./f. nt. Nom. Voc. Ac. Gen. Dat. Abl. prudens prudens prudentem prudens prudentis prudenti prudente / prudenti Nom. Voc. Ac. Gen. Dat. Abl. prudentes prudentia prudentes prudentia prudentes prudentia prudentium prudentĭbus prudentĭbus • 2 terminaciones Singular m./f. nt. fortis forte fortis forte fortem forte fortis forti forte/forti Plural fortes fortia fortes fortia fortes fortia fortium fortĭbus fortĭbus 3 terminaciones m. acer acer f. acris acris acrem acris acri acre/acri nt. acre acre acre acres acres acres acria acria acria acrium acrĭbus acrĭbus El ablativo de singular de los adjetivos de tema en -i- puede tener la desinencia -e (cuando está sustantivado) o -i: CUM SAPIENTE / CUM HOMINE SAPIENTI LATÍN II. 2. Morfología Nominal. Adjetivos II GRADOS DEL ADJETIVO El grado comparativo puede formarse de dos maneras: 1. Por medio de adverbios de cantidad. • Inferioridad: minus + adjetivo • Igualdad: tam + adjetivo • Superioridad: magis, plus + adjetivo 2. Por medio del sufijo -ior,-ius (solo para el comparativo de superioridad). Se declina como un adjetivo de la tercera declinación de tema en consonante (-s-) de dos terminaciones: SINGULAR masc./fem. neutro Nom. Voc. Ac. Gen. Dat. Abl. altior altius PLURAL masc./fem. neutro altiores altiora altiorem altioris altiori altiore altiorum altioribus El grado superlativo se forma con el sufijo -issimus. Se declina como un adjetivo de tres terminaciones de la primera y segunda (2-1-2). Si el adjetivo positivo termina en -er, el sufijo toma la forma -errimus (pauperrimus, acerrimus), los adjetivos acabados en -ilis forma el superlativo en -illimus (facillimus). COMPARATIVOS Y SUPERLATIVOS IRREGULARES Los adjetivos acabados en -eus, -ius, -uus sólo pueden formar el comparativo de superioridad y el superlativo por medio de adverbios. Algunos adjetivos presentan formas irregulares porque utilizan temas diferentes en cada grado o porque presentan un sufijo de superlativo especial (-[s][i]mus) bonus malus magnus parvus multi melior, melius peior, peius maior, maius minor, minus plures, plura optimus, -a, -um pessimus, -a, -um maximus, -a, -um minimus, -a, -um plurimi, -ae, -a ADJETIVOS DERIVADOS DE PREPOSICIONES/ADVERBIOS PREP. / ADV. extra infra intra post supra ultra POSITIVO COMPARATIVO exter(us), externus exterior, -ius inferus inferior, -ius internus interior, -ius posterus posterior, -ius superus superior, -ius ----ulterior, -ius SUPERLATIVO extremus imus, infimus intimus postumus summus, supremus ultimus LATÍN II. 2. Morfología Nominal. Adjetivos III