Download A enerxia na Antiguidade

Document related concepts

Caminaba un hombre wikipedia , lookup

Transcript
Todos os cambios que se produciron no Neolítico, fixeron que na Antigüedade o
consumo de enerxía aumentara: a poboación e as súas necesiades de enerxía aumentan (
pásase de 15 a 200 millóns de habitantes durante a antigüidade ). As fontes de enerxía
principais eran 3 ( que , por certo, producían residuos reciclables):
1. Carbón vexetal e sobe todo a madeira ( para fornos alfareiros, para fundidión de
metais,… aparte de construcción de naves, vivenda, calefacción , cociña, etc ).
Consecuencia primeira: deforestacións en masa.
o Exemplo de crise enerxética polo uso excesivo dos recursos:
“El auge de Atenas en tiempos de Pericles, en el siglo V a.C., disparó el
consumo de madera a consecuencia de varios factores derivados de su
supremacía militar en el Mediterráneo, adquirida cuando la flota de
Temístocles venció a los persas de Jerjes en la renombrada batalla de
Salamina (480 a.C.): la construcción naval asociada al mantenimiento de la
flota (un contemporáneo dijo que "ningún poder en la Tierra, ni el rey de
Persia ni ninguna persona bajo el Sol, podía impedirles navegar por donde
querían"); la construcción civil asociada al crecimiento de la población
(numerosos inmigrantes acudían atraídos por la fama de la ciudad
vencedora); la demanda de leña y carbón vegetal para cocinar y calentar las
casas; el carbón vegetal que consumían los hornos de la potente industria
vidriera y alfarera, cuyos productos representaban la alta tecnología de aquel
entonces y que Atenas intercambiaba por materias primas de otros lugares
(trigo de Egipto, estaño de España, etc.); y el carbón vegetal que consumían
los hornos de las minas de plata de Laurion, con la que la ciudad financiaba
su continua expansión. Con tanta prosperidad, el consumo de madera se hizo
muy superior a la capacidad de producción de los bosques que rodeaban a la
ciudad, acarreando su deforestación y la necesidad de importar madera
desde lugares muy lejanos. El consecuente incremento de los precios originó
una importante "crisis energética", en la que es fácil reconocer muchos
paralelismos con la situación actual. La necesidad de madera hizo que los
atenienses enviaron 10.000 colonos a establecerse en Anfípolis (la antigua
capital de Macedonia), para garantizar el suministro permanente de pinos y
abetos. También les llevó a desarrollar las primeras viviendas
bioclimáticas, constituidas por un patio orientado al Sur, al que dan las
habitaciones, que cierran sus paredes por el Norte. Este tipo de viviendas
exigía una inversión inicial mayor que las convencionales, pero permitía
aprovechar el calor del Sol para calefacción, ahorrando madera o carbón
vegetal. Como se ve, la ocupación de territorios extranjeros, productores de
recursos energéticos, y la utilización de la energía solar para ahorrar energía
en los edificios no constituyen una novedad asociada a los avatares del
petróleo”.
(Mohedano Córdoba)
A enerxía na Antigüidade
-
viaxeatiaca.blogaliza.org
1
2. Man de oba esclava.
o Sobre este tipo de fonte enerxetica podemos facer unha sinxela reflexión
sobre a relación entre necesidade e cambio, entre tecnoloxía estrucura
socio-económica:
A aparición do muiño de auga posiblemente tivo a súa aparición antes
da era cristiana: unha máqina sorprendene e de mota utilidade…. Que
case on despertou ningún interés. ¿Por que ? A resposta é simple: no
había necesidad dela, xa tiñan unha fonte de enerxía abundante e
barata, os esclavos, para moer os cereais. A estructura socioeconómica resultou determinante para que así ocurira. Pero a
esclavitude desapareceu e os muiños de auga multiplcáronse.
“ A difusión final do muiño pode aparecer coma mero resultado
racional e recoñecer pouco a pouco a superioridade técnia. Pero
fixo falta nada menos que a decadencia dun imperio, o
cristianismoe a nova estructura feudal para implantar a máquina.
Vemos así enretecerse sempre, no telar da historia, esas dúas
clases de forzas, técnicas e sociais.”
( Sic., J.L. Sampedro: Las fuerzas económicas de nuestro tiempo, edit. Guadarrama,
pp 100-101 )
o Documento orixinal onde se relexiona sobre as causas da baixa
productividade da terra no Imperio romano. Podería relacionarse co mal uso
da enerxía ( ainda que ésta sexa o esclavo) e facer que o lector lle dea voltas
á idea de que a Terra non é inagotable:
o
“… non é licito considerar á Natureza, á que o primeiro creador do
mundo dotou dunha fecundidade perpetua, como afectada por
algún tipo de enfermidade; por outra parte, tampouco é razonable
crer que a Terra envelleceu coma o home, sendo así que lle tocou
en sorte unha xuventude divina e eterna e e chamada nai común
de tódalas cousas por ter parido todo e porque o parrá en diante.
Por ilo, sosteño que nos sucede isto non polo mal tempo, senon
máis ben pola nosa culpa, xa que enregamos o cultivo dos nosos
campos, coma castigados a un verdugo, ós peores dos nosos
esclavos mentres que os nosos antergos os trataron co máis
exquisito coidado.”
( Columela, “Sobre a agricultura”, I, Prefacio 1-6 )
A enerxía na Antigüidade
-
viaxeatiaca.blogaliza.org
2
3. Animal. O seu uso permitiu o home aumentar a productividade agrícola en relación
tempo – forza – superficie. O can xa se domestoicou en China e SO de Asia cara o
10.000 a.C, porcos, ovellas e cabras no 8.000a.C, e cabalos e burros no 6.000 a.C
Curioso este documento do S I d.C. que fala das excelencias do asno no traballo do
agro romano:
“ Emprégase para moitos traballos (…), rompe a terra blanda, como a da
Bética e a do Norte de África, cun arado lixeiro(…) O conductor dun borrico cárgao
de calquera tipo de froitos e, á súa volta da cidade, leva nos seus lombos unha pedra
de muiño ou unha carga de pez negra.Pero o traballo máis habitual deste animal
consiste en dar voltas ás pedras do miño para triturar o trigo. Por isto, toda
explotación rústica debe ter un borrico coma instrumento máis necesario”
( Columela, “Sobre a agricultura”, VII,I )
Na agricultura romana foi case inexistente a búsqueda de novas máquinas máis alá
do arado romano, que aforraran enerxía, animal ou humana, pero si se realizou un grande
esforzo para acadar o máximo aproveitamento racional dos recursos. Exemplo, o tratdo de
agricultura de Cogumela ó que pertencen os dous documentos anteriores , no que se di
que a producción de 4 ou 5 modios de trigo ( entre 35 e 45 kg ) necesitan de dez
xornadas e media e traballo.
A enerxía na Antigüidade
-
viaxeatiaca.blogaliza.org
3