Download Retos y tendencias en la selección psicotécnica de los Policías

Document related concepts
no text concepts found
Transcript
Tendencias en la selección
psicotécnica de las FCSE
(reflexiones)
Gonzalo Adán Micó.
Doctor en psicología social
Profesor asociado en la UIB
Jornadas Técnicas Policía Local
27 de febrero de 2013
Palma de Mallorca
Dr. Gonzalo Adán. Jornadas técnicas Policía
Local. Palma de Mallorca 27feb2013
Propósito de la ponencia:
Reflexiones sobre las debilidades del modelo actual
Propuestas para un nuevo marco teórico
Sistema actual:
• historia
• ejes
• debilidades
Nuevo marco
• Profesiografías
• Selección por competencias
• Evaluación continua 360º
• Pérdida de condiciones psicofísicas
• Trastornos de personalidad
Principios: calidad / eficiencia / coordinación
/ unidad de doctrina
Dr. Gonzalo Adán. Jornadas técnicas Policía
Local. Palma de Mallorca 27feb2013
PL. Coordinación Policías Locales
Exposición de motivos: “.... l’avenç cap a la integració dels cossos de policia
local (...) en un projecte comú de seguretat pública. Aquest projecte, amb
respecte a l’autonomia municipal, ha de permetre (...) la unificació de
criteris (...)”.
processos selectius... “el concurs
oposició (...) que permeti tant als
aspirants com als ajuntaments la
incorporació estable a les plantilles
orgàniques de les policies locals,
amb el perfil més idoni per exercir
unes funcions de tanta
transcendència com les de policia
local”
Dr. Gonzalo Adán. Jornadas técnicas Policía
Local. Palma de Mallorca 27feb2013
PL. Coordinación Policías Locales
Selección: El concurs és el sistema normal de provisió de llocs de treball i consisteix
en la comprovació i valoració dels mèrits i, en el seu cas, de les capacitats,
coneixements o aptituds que es determinin en la convocatòria, de acord amb el
barem establert. 4. Per a la valoració (....) pot incloure la realització de proves de
caràcter pràctic, memòries, entrevistes i tests professionals, valoració
d’informes d’avaluació, tests psicotècnics o altres sistemes similars.
Movilitat: (…) aquest sistema de mobilitat sempre ha d’incloure com a requisit una
prova psicomèdica per determinar la idoneïtat de l’aspirant al nou lloc de treball.
Retirada Armament (5 supuestos).
• Un comportament d’inestabilitat emocional o d’alteració psíquica de l’agent,
que racionalment pugui fer preveure la possibilitat de córrer un risc propi o aliè.
• L’informe psicotècnic emès per un psicòleg/a col·legiat que recomani la retirada
de l’arma de foc (vinculante).
Segunda actividad: Es preveuen tres causes per passar a aquesta situació, que són
per raó d’edat, per petició de la persona interessada i per insuficiència de les
aptituds psicofísiques per desenvolupar la funció policial.
Dr. Gonzalo Adán. Jornadas técnicas Policía
Local. Palma de Mallorca 27feb2013
Etapas en la selección psicotécnica en FCSE
Primera: 1917: IGM
• EEUU tuvo que reclutar a casi 2MP
• Objetivo: eliminar a los menos aptos
• Alfa y Beta Test.
Segunda: IIGM (1935-1950)
• En EEUU:
– Clasificar en áreas técnicas (t. aptitud)
– Primeros test de personalidad (W/MMPI)
• En Alemania:
– Selección de entornos críticos
– Selección de oficiales (técnicas situacionales)
– Fenómenos de grupo (cohesión, motivación…)
Tercera : 1950-2000
– Psicometría (test de personalidad objetivos)
– Marco teórico: profesiografías
Dr. Gonzalo Adán. Jornadas técnicas Policía
Local. Palma de Mallorca 27feb2013
III etapa > el marco teórico de las profesiografías
1) Perfil del puesto (rol)
2) Perfil del candidato
persona
prfil unidad nocturna
Recomend.
Impresci
Aj:46%
innecesa
10
9
8
7
6
5
4
3
2
1
0
3) superposición
¿ porqué no se utilizan estos modelos?
- No hay catálogo de puestos
- No existe una visión coordinada
- Exige estudios previos
10
9
8
7
6
5
4
3
2
1
0
Dr. Gonzalo Adán. Jornadas técnicas Policía
Local. Palma de Mallorca 27feb2013
Modelo habitual más simple
(hipótesis)
Test
CPS
(1) existen parámetros
universalmente considerados
como indeseables
(inestabilidad / introversión)
(2) Se busca un test (comercial)
que lo mida (o el más
parecido)
(3) Cuanto peor sea la
puntuación (parcial o total) en
dichos parámetros, menos
apto para ser policía.
¿cómo se gestiona la puntuación?
Dr. Gonzalo Adán. Jornadas técnicas Policía
Local. Palma de Mallorca 27feb2013
¿Cómo se gestiona dicha puntuación?
A) convirtiendo todo el test en una sola puntuación y ordenando
Un número exacto (sólo pueden entrar los 100 mejores)
Un % centil (quedan fuera el 10% “peor”)
Un % tipificado (los que tengan una nota > 2 DT)
Una nota 0-10 que promedia con otras
b) A juicio subjetivo del psicólogo
combinación de factores crítica basada en experiencia
uso de pruebas complementarias
Dr. Gonzalo Adán. Jornadas técnicas Policía
Local. Palma de Mallorca 27feb2013
¿cumple los objetivos? Si
¿es eficaz?
1º.- Pruebas diferentes según el psicólogo
2º.- Criterios de corte diferentes cada proceso / cada psicólogo
3º.- Los criterios se basan en suposiciones
4º.- Se utilizan baremos de población estándar, no policiales
5º.- Hay “falsos +” (“malos” que han pasado el corte)
6º.- Sospechamos falsos - (“buenos” que han quedado fuera)
7º.- En ascensos, se sigue utilizando puntuación
8º.- Aptitud para portar arma mucho f(+) y f(-). Necesita ampliarse
9º.- Existe efecto aprendizaje
Dr. Gonzalo Adán. Jornadas técnicas Policía
Local. Palma de Mallorca 27feb2013
¿ cómo mejorar la calidad del procedimiento?
(1)
(2)
(3)
(4)
(5)
(6)
Redefinir el rol del policía del S. XXI ¿ que policía es necesario?
Convertir dicho rol en fortalezas (competencias) y debilidades
Crear un proceso de medición de todo ello (pruebas, entrevistas…)
Crear unos baremos
Homologar un sistema de evaluación continua (modelo 360º)
Homologar un sistema de bajas / 2º actividad (trastornos de
personalidad)
(7) Validar periódicamente todo el sistema (feedback con fase-2)
Dr. Gonzalo Adán. Jornadas técnicas Policía
Local. Palma de Mallorca 27feb2013
Competencias
Capacidad para poner en marcha los diferentes conocimientos,
habilidades, pensamiento, carácter y valores de manera integral
para el desempeño de un puesto de trabajo concreto.
Potencialidad
Capacidad
Aprendizaje
Solución de conflictos
de grupo
40
honestidad, honradez
30
Toma de decisiones en
situaciones difíciles
20
sosiego, temple en
crisis
10
Organización de trabajo
en grupo
0
Perfil de competencias
unidad nocturna
Acatamiento de normas
Prevención de riesgos
Dr. Gonzalo Adán. Jornadas técnicas Policía
Local. Palma de Mallorca 27feb2013
Aprendizaje rápido de
cometidos
Resistencia a la presión
social
Pruebas
a) En la fase de concurso
Test de aptitud
Test de personalidad
Entrevista
b) En la fase de formación
Pruebas situacionales
c) En la fase de desempeño
Evaluación 360º
Dr. Gonzalo Adán. Jornadas técnicas Policía
Local. Palma de Mallorca 27feb2013
Evaluación 360º
Realización, explotación y archivo de
cuestionarios de calificación personal, realizado sobre el desempeño de un
policía, a partir de la opinión de TODAS las personas con criterio sobre el
mismo.
Utilidades:
a) Si se realiza de manera nominal
• Información para concursos
• Hoja de servicios
• Premios o recompensas
subordinad
os
Jefes
Jefes
anteriores
directos
evaluado
b) De manera anónima
• Evaluar la calidad de la plantilla
• Detectar fallos en formación
• Detectar fallos en el sistema de selección
Compañer
os
anteriores
Cuestionarios online
Dr. Gonzalo Adán. Jornadas técnicas Policía
Local. Palma de Mallorca 27feb2013
Compañer
os actuales
Los falsos positivos
Trastornos sobrevenidos
Personas con creciente desajuste
Necesidad de una cultura de
trastorno mental o del
comportamiento sin tabúes
Reversibles:
•
•
•
•
•
•
•
T. abuso o dependencia sustancias
T. estado de ánimo (depresión, bipolar)
T. ansiedad (fobias, ansiedad, estrés PT)
T. conducta alimentaria
T. sueño (insomnio)
T. adaptativos (síndrome)
T. somatomorfos
Dífilmente reversibles
1. T. disociativos (pérdida de identidad…)
2. T. facticios (inventados)
3. T. sexuales (deseo, excitación, parafilias)
4. T. control de impulsos (cleptomanía, piromanía…)
5. T. personalidad
Dr. Gonzalo Adán. Jornadas técnicas Policía
Local. Palma de Mallorca 27feb2013
-T. Paranoide
- T. Esquizoide/esquizotípico
- T. Antosocial
- T. Narcisista
-T. Evitación
- T. Dependencia
- T. Obsesivo compulsico
- T. Límite
Patrones estables. Calificados como raros. Deterioro creciente
T. Paranoide
• Desconfianza, sospecha y suspicacia permanente
• Todo es interpretado como un ataque o un engaño
• Reaccionan con ira excesiva a estas sospechas
• Rencor mucho tiempo. No olvidan estos presuntos desprecios
• Celos permanentes sobre pareja y amigos
T. Esquizoide
• Distanciamiento de las relaciones sociales.
• Frialdad en el trato. Ausencia de emociones ni + ni –
• Actividades solitarias pero sin disfrutar con ellas
• Indiferente a los halagos o las críticas de los demás
• T. Esquizotípico > creencias raras, ideas fijas, obsesiones
(superstición, paranoide)
Dr. Gonzalo Adán. Jornadas técnicas Policía
Local. Palma de Mallorca 27feb2013
T. Antisocial. (sociopatía)
• Incumplimiento constante de leyes, normas y derechos sociales
• Inconsciente, por impulso irrefrenable por conseguir los objetivos
T. Narcisista.
• Necesidad permanente de admiración. Centro de atención
• Arrogante, soberbio. Magnifica los logros más normales
• Preocupación excesiva por el éxito, poder, brillantez, belleza…
• Manipulador y egoista. Se aprovecha de los demás para sus metas
• Si además: Teatralidad, exageración emotiva
• Discurso vacío, subjetivo, superficial, sin matices  T. Histriónico
Comentario: 2 niveles:
Nivel de problema
Nivel de trastorno  deterioro vida familiar, social y laboral
(suelen derivar en ansiedad,
depresión e ideación suicida)
Dr. Gonzalo Adán. Jornadas técnicas Policía
Local. Palma de Mallorca 27feb2013
T. Evitación (timidez excesiva)
• Extrema ansiedad en cualquier situación social
• Miedo exagerado al rechazo, la crítica o la desaprobación
• Reflexivo siempre detectando situaciones socialmente amenazantes
• Comportamiento y discurso excesivamente controlado y estereotipado
T. Por dependencia
• Necesidad excesiva de que se ocupen de ellos.
• Miedo al abandono. Comportamientos de sumisión o adhesión.
• Nunca están en desacuerdo debido al temor a la pérdida de
aprobación.
• Cuando se termina una relación, se busca urgentemente otra
Dr. Gonzalo Adán. Jornadas técnicas Policía
Local. Palma de Mallorca 27feb2013
T. Limite:
• Inestabilidad afectiva excesiva, en casi todo
• Ira inapropiada, intensa y permanente. Sin control
• Insatisfacción general. Sentimientos de vacío o inutilidad.
• Intentos de suicidio o amenazas a los mismos.
• Ante el miedo al abandono, impulsividad en drogas, conducción, ingesta,
etc.
T. Obsesivo-compulsivo
• Excesiva preocupación por el orden, el perfeccionismo, las reglas,
normas, horarios, etc.
• Ansiedad cuando algo no cuadra con los detalles planificados
• Falta de decisión, dudas en todo, y precauciones excesivas
• Estilo de vida avaro muy por debajo de sus posibilidades
Dr. Gonzalo Adán. Jornadas técnicas Policía
Local. Palma de Mallorca 27feb2013
Conclusiones
1.
Conciencia de que se ha llegado a un nivel de excelencia, y que merece la
pena continuarlo optimizando, entre otras cosas, los sistema de selección.
2.
Método de selección continua: al entrar, en formación, en desempeño y en
sobrevenidas
3.
Sistema centralizado (coordinado, integrado…) en un único gabinete
4.
Estudio profesiográfico desde 0, basado en competencias (generales y
específicas) y en 360º.
5.
Redefinir el perfil óptimo y el crítico
6.
Nuevas normas sobre el proceso selectivo. Homologación
–
Pruebas psicotécnicas
–
Puntos de corte
–
Evaluación del desempeño
–
Pérdida de condiciones psicológicas (movilidad, 2ªactividad, arma…)
FiN
Dr. Gonzalo Adán. Jornadas técnicas Policía
Local. Palma de Mallorca 27feb2013