Download Koortslip

Document related concepts
no text concepts found
Transcript
Koortslip.
Kiko e ta?
Koortslip ta un infekshon riba e kueru òf den bisendario di bo schaamlip nan. E ta duna bo grawatamentu,
kimamentu òf e ta hasi dolor. E parti aki por sali na herida, bira kòra y e por saka poko pèshi di blas.
Despues di un òf dos dia, e blas nan aki ta seka y nan ta forma kaska. Despues di mas òf menos un siman
e lip nan mes ta kura. Un koortslip por keda bini mas biaha, mayoria biaha e mesun kaminda ku bo a
hañ’e anteriormente.
Dor di kiko e ta bini?
Loke ta okashona un koortslip por ta e virus di hèrpes ku tin den e blas nan ku tin vògt aden. E virus di
hèrpes ta kontagia otro dor di sunchi y otro kontakto nan seksual. Na edat mas habon mayoria biaha bo no
ta kuminsa sinti efekto di e virus. E infekshon ta kuminsa mayoria biaha den boka. E infekshon por kura,
pero esaki no ta nifikashon ku e virus ta bai for di e kurpa. E virus aki ta keda skondi den bo selula di
nèrvio bou di bo kueru. Ta despues ku e virus bira aktivo pa di dos biaha, e por kousa un infekshon riba
òf rondo di e lip nan. E virus di hèrpes por okashona un koortslip kada biaha di nobo. Rayonan di solo,
keintura, menstruashon òf strès por laga e virus bira aktivo.
E por hasi daño?
Un koortslip por ta fèrfelu y doloroso, pero e no ta hasi daño. E por ta kontagioso si. E virus di hèrpes ku
ta den e blas nan , por keda transmiti pa otro dor di sunchi òf si bo tene relashon seksual ku e pèrsona ku
ta kontagia kune òf uzando bo dede nan. Asina tambe por sosode ku bo por haña e virus den wowo òf na
bo organo seksual nan (den vagina, penis òf riba kueru). Ora ku e blas nan seka, bo no por infekta otro ku
e virus. E blas nanta seka y nan ta bai di nan mes, pero si nan lo por bini bèk.
Un yu chikitu lo por bira hopi malu si e haña kontakto ku e virus di hèrpes. Pesei no ta rekonmendabel pa
un pèrsona ku tin koortslip duna un baby un sunchi.
Kiko bo mes por hasi?





No kibra e blas nan n’i no mishi ku nan. Laba bo man nanregularmente, prinsinpalmente si pa
kualke deskuido bo a mishi ku e blas nan tòg.
E virus di hèrpes ta keda den bo kurpa pa semper. Esei nos no por hasi nada pa evite.
Bo por purba semper pa evita pa bo haña koortslip atrobe.
Uza un bon supstansia kontra rayonan di solo pa bo lip nan.
Sòru pa bo weerstand ta bon semper. Un bon nutrishon, sufisiente moveshon korporal y sufisiente
deskanso anochi tambe ta importante.
K’i ora bo ta bai dòkter?
Bai serka bo dòkter si ya pa dos siman kaba e blas nan no kier bai òf si nan a oumenta. Loke por pone e
blas nan oumenta ta pa motibu ku otro bakteria nan a bini den e blas nan y esaki a okashona un otro
infekshon. E ora ei ta nesesario pa bo haña un tratamentu serka bo dòkter.