Download O home sempre tivo a necesidade de utilizar fontes de enrxía para

Document related concepts

Caminaba un hombre wikipedia , lookup

Transcript
Todos os cambios que se produciron no Neolítico, fixeron que na Antigüedade o consumo de enerxía
aumentara: a poboación e as súas necesiades de enerxía aumentan ( pásase de 15 a 200 millóns de
habitantes durante a antigüidade ). As fontes de enerxía principais eran 3 ( que , por certo, producían
residuos reciclables):
1. Carbón vexetal e sobe todo a madeira ( para fornos alfareiros, para fundidión de metais,… aparte de
construcción de naves, vivenda, calefacción , cociña, etc ). Consecuencia primeira: deforestacións en
masa.
o Exemplo de crise enerxética polo uso excesivo dos recursos:
“El auge de Atenas en tiempos de Pericles, en el siglo V a.C., disparó el consumo de madera
a consecuencia de varios factores derivados de su supremacía militar en el Mediterráneo,
adquirida cuando la flota de Temístocles venció a los persas de Jerjes en la renombrada
batalla de Salamina (480 a.C.): la construcción naval asociada al mantenimiento de la flota
(un contemporáneo dijo que "ningún poder en la Tierra, ni el rey de Persia ni ninguna
persona bajo el Sol, podía impedirles navegar por donde querían"); la construcción civil
asociada al crecimiento de la población (numerosos inmigrantes acudían atraídos por la
fama de la ciudad vencedora); la demanda de leña y carbón vegetal para cocinar y calentar
las casas; el carbón vegetal que consumían los hornos de la potente industria vidriera y
alfarera, cuyos productos representaban la alta tecnología de aquel entonces y que Atenas
intercambiaba por materias primas de otros lugares (trigo de Egipto, estaño de España, etc.);
y el carbón vegetal que consumían los hornos de las minas de plata de Laurion, con la que la
ciudad financiaba su continua expansión. Con tanta prosperidad, el consumo de madera se
hizo muy superior a la capacidad de producción de los bosques que rodeaban a la ciudad,
acarreando su deforestación y la necesidad de importar madera desde lugares muy lejanos.
El consecuente incremento de los precios originó una importante "crisis energética", en la
que es fácil reconocer muchos paralelismos con la situación actual. La necesidad de madera
hizo que los atenienses enviaron 10.000 colonos a establecerse en Anfípolis (la antigua
capital de Macedonia), para garantizar el suministro permanente de pinos y abetos. También
les llevó a desarrollar las primeras viviendas bioclimáticas, constituidas por un patio
orientado al Sur, al que dan las habitaciones, que cierran sus paredes por el Norte. Este tipo
de viviendas exigía una inversión inicial mayor que las convencionales, pero permitía
aprovechar el calor del Sol para calefacción, ahorrando madera o carbón vegetal. Como se
ve, la ocupación de territorios extranjeros, productores de recursos energéticos, y la
utilización de la energía solar para ahorrar energía en los edificios no constituyen una
novedad asociada a los avatares del petróleo”.
(Mohedano Córdoba)
A enerxía na Antigüidade
-
viaxeatiaca.com
1
2. Man de oba esclava.
o Sobre este tipo de fonte enerxetica podemos facer unha sinxela reflexión sobre a relación
entre necesidade e cambio, entre tecnoloxía estrucura socio-económica:
 A aparición do muiño de auga posiblemente tivo a súa aparición antes da era
cristiana: unha máqina sorprendene e de mota utilidade…. Que case on despertou
ningún interés. ¿Por que ? A resposta é simple: no había necesidad dela, xa tiñan
unha fonte de enerxía abundante e barata, os esclavos, para moer os cereais. A
estructura socio-económica resultou determinante para que así ocurira. Pero a
esclavitude desapareceu e os muiños de auga multiplcáronse.
“ A difusión final do muiño pode aparecer coma mero resultado racional e
recoñecer pouco a pouco a superioridade técnia. Pero fixo falta nada menos que a
decadencia dun imperio, o cristianismoe a nova estructura feudal para implantar a
máquina. Vemos así enretecerse sempre, no telar da historia, esas dúas clases de
forzas, técnicas e sociais.”
o
( Sic., J.L. Sampedro: Las fuerzas económicas de nuestro tiempo, edit. Guadarrama,
pp 100-101 )
Documento orixinal onde se relexiona sobre as causas da baixa productividade da terra no
Imperio romano. Podería relacionarse co mal uso da enerxía ( ainda que ésta sexa o esclavo)
e facer que o lector lle dea voltas á idea de que a Terra non é inagotable:
o

“… non é licito considerar á Natureza, á que o primeiro creador do mundo dotou
dunha fecundidade perpetua, como afectada por algún tipo de enfermidade; por
outra parte, tampouco é razonable crer que a Terra envelleceu coma o home,
sendo así que lle tocou en sorte unha xuventude divina e eterna e e chamada nai
común de tódalas cousas por ter parido todo e porque o parrá en diante. Por ilo,
sosteño que nos sucede isto non polo mal tempo, senon máis ben pola nosa culpa,
xa que enregamos o cultivo dos nosos campos, coma castigados a un verdugo, ós
peores dos nosos esclavos mentres que os nosos antergos os trataron co máis
exquisito coidado.”
( Columela, “Sobre a agricultura”, I, Prefacio 1-6 )
A enerxía na Antigüidade
-
viaxeatiaca.com
2
3. Animal. O seu uso permitiu o home aumentar a productividade agrícola en relación tempo – forza –
superficie. O can xa se domestoicou en China e SO de Asia cara o 10.000 a.C, porcos, ovellas e cabras
no 8.000a.C, e cabalos e burros no 6.000 a.C
Curioso este documento do S I d.C. que fala das excelencias do asno no traballo do agro romano:
“ Emprégase para moitos traballos (…), rompe a terra blanda, como a da Bética e a do Norte de
África, cun arado lixeiro(…) O conductor dun borrico cárgao de calquera tipo de froitos e, á súa volta da
cidade, leva nos seus lombos unha pedra de muiño ou unha carga de pez negra.Pero o traballo máis
habitual deste animal consiste en dar voltas ás pedras do miño para triturar o trigo. Por isto, toda
explotación rústica debe ter un borrico coma instrumento máis necesario”
( Columela, “Sobre a agricultura”, VII,I )
Na agricultura romana foi case inexistente a búsqueda de novas máquinas máis alá do arado
romano, que aforraran enerxía, animal ou humana, pero si se realizou un grande esforzo para acadar o
máximo aproveitamento racional dos recursos. Exemplo, o tratdo de agricultura de Cogumela ó que
pertencen os dous documentos anteriores , no que se di que a producción de 4 ou 5 modios de trigo ( entre
35 e 45 kg ) necesitan de dez xornadas e media e traballo.
A enerxía na Antigüidade
-
viaxeatiaca.com
3